Một, Giới thiệu: Sự phát triển lịch sử của hệ sinh thái BTC
Sự bùng nổ của Bitcoin đã khiến người dùng tiền điện tử phát cuồng, vốn được coi là "vàng kỹ thuật số", chủ yếu được sử dụng như một phương tiện lưu trữ giá trị, nhưng nhờ vào sự xuất hiện của giao thức Ordinals và BRC-20, người ta lại một lần nữa chú ý đến tiềm năng phát triển của hệ sinh thái Bitcoin.
Là blockchain đầu tiên, Bitcoin ra đời vào năm 2008, được tạo ra bởi một thực thể ẩn danh Satoshi Nakamoto, đánh dấu sự ra đời của tiền tệ kỹ thuật số phi tập trung, thách thức hệ thống tài chính truyền thống. Bitcoin ra đời như một phản ứng đối với những thiếu sót cố hữu của hệ thống tài chính tập trung, giới thiệu khái niệm hệ thống tiền điện tử ngang hàng, không cần sự tham gia của bên trung gian, đạt được sự phi tin cậy và phi trung gian hóa. Công nghệ cơ bản của Bitcoin - blockchain, đã thay đổi hoàn toàn cách thức ghi lại, xác minh và bảo mật giao dịch. Tài liệu trắng Bitcoin được phát hành vào năm 2008, đã đặt nền tảng cho một hệ thống tài chính phi tập trung, minh bạch và không thể bị sửa đổi.
Sau khi Bitcoin ra đời, nó đã trải qua giai đoạn tăng trưởng ổn định. Người dùng sớm chủ yếu là những người yêu công nghệ và những người ủng hộ mật mã, bắt đầu khai thác và giao dịch Bitcoin. Giao dịch thực tế đầu tiên được ghi nhận xảy ra vào năm 2010, khi lập trình viên Laszlo đã mua 2 chiếc pizza với 10.000 Bitcoin ở Florida, đánh dấu một thời khắc lịch sử trong việc áp dụng tiền điện tử.
Với sự chú ý ngày càng tăng đối với Bitcoin, cơ sở hạ tầng sinh thái liên quan bắt đầu hình thành. Các sàn giao dịch, ví và bể khai thác xuất hiện nhiều để đáp ứng nhu cầu liên quan đến loại tài sản kỹ thuật số mới này. Cùng với sự phát triển của công nghệ blockchain và thị trường, hệ sinh thái mở rộng đến nhiều bên liên quan hơn, bao gồm các nhà phát triển, đội ngũ khởi nghiệp, cũng như các tổ chức tài chính và cơ quan quản lý, thúc đẩy sự đa dạng của hệ sinh thái Bitcoin.
Thị trường đã im ắng trong thời gian dài vào năm 2023, nhưng nhờ vào sự bùng nổ của giao thức Ordinals và Token BRC-20 đã mang lại một mùa hè của các ký hiệu, cũng như khiến mọi người trở lại chú ý đến Bitcoin, chuỗi công khai lâu đời nhất. Sự phát triển tương lai của hệ sinh thái Bitcoin sẽ ra sao? Liệu hệ sinh thái Bitcoin có trở thành động cơ cho đợt tăng giá tiếp theo không? Báo cáo nghiên cứu này sẽ đi sâu vào lịch sử phát triển của hệ sinh thái Bitcoin cũng như ba hướng cốt lõi nhất trong hệ sinh thái: giao thức phát hành tài sản, giải pháp mở rộng và cơ sở hạ tầng, phân tích tình trạng phát triển, lợi thế và thách thức của nó, nhằm khám phá tương lai của hệ sinh thái Bitcoin.
Hai, tại sao cần có hệ sinh thái Bitcoin
1. Đặc điểm và lịch sử phát triển của Bitcoin
Trước khi thảo luận về lý do tại sao chúng ta cần hệ sinh thái Bitcoin, hãy cùng xem xét các đặc điểm cơ bản và lịch sử phát triển của Bitcoin.
Bitcoin khác với các phương pháp kế toán tài chính truyền thống, nó có ba đặc điểm cốt lõi:
Sổ cái phân tán phi tập trung: Công nghệ blockchain là cốt lõi của mạng Bitcoin. Đây là một sổ cái phân tán phi tập trung, ghi lại tất cả các giao dịch trên mạng Bitcoin. Blockchain được cấu thành từ các khối, mỗi khối chứa giá trị băm của khối trước, hình thành cấu trúc chuỗi, đảm bảo tính minh bạch và không thể thay đổi của các giao dịch.
Ghi chép bằng chứng công việc (PoW): Mạng Bitcoin sử dụng cơ chế bằng chứng công việc để xác thực giao dịch và ghi chép. Cơ chế này yêu cầu các nút mạng xác thực giao dịch bằng cách giải các bài toán toán học và ghi chúng vào blockchain. Điều này đảm bảo tính an toàn và phi tập trung của mạng.
Khai thác và phát hành Bitcoin: Việc phát hành Bitcoin được thực hiện thông qua khai thác. Các thợ mỏ giải quyết các bài toán toán học để xác minh giao dịch và tạo ra các khối mới, như một phần thưởng, các thợ mỏ sẽ nhận được một số lượng Bitcoin nhất định.
Có thể thấy, khác với những gì chúng ta thường thấy như Paypal, Alipay và WeChat Pay, Bitcoin không giống như mô hình tài khoản này bằng cách thực hiện chuyển khoản thông qua việc tăng giảm trực tiếp trên số dư tài khoản, mà sử dụng mô hình UTXO (Unspent Transaction Output).
UTXO là một cách theo dõi quyền sở hữu và lịch sử giao dịch của Bitcoin, mỗi đầu ra chưa chi tiêu (UTXO) đại diện cho một đầu ra giao dịch trong mạng Bitcoin, những đầu ra chưa chi tiêu này chưa được sử dụng bởi các giao dịch trước đó, chúng có thể được sử dụng để xây dựng các giao dịch mới. Các đặc điểm của nó có thể được tóm tắt trong ba khía cạnh sau:
Mỗi giao dịch tạo ra một UTXO mới: Khi một giao dịch Bitcoin xảy ra, nó sẽ tiêu thụ UTXO trước đó và tạo ra UTXO mới, những UTXO mới này sẽ được sử dụng làm đầu vào cho các giao dịch trong tương lai.
Xác thực giao dịch dựa vào UTXO: Trong quá trình xác thực giao dịch, mạng Bitcoin sẽ kiểm tra xem UTXO được tham chiếu bởi các đầu vào giao dịch có tồn tại và chưa được sử dụng hay không, để đảm bảo tính hợp lệ của giao dịch.
UTXO như là đầu vào và đầu ra của giao dịch: Mỗi UTXO có một giá trị và một địa chỉ của chủ sở hữu. Khi thực hiện giao dịch mới, một số UTXO sẽ được sử dụng làm đầu vào giao dịch, trong khi một số khác sẽ được tạo ra như là đầu ra của giao dịch, có thể được sử dụng trong giao dịch tiếp theo.
Mô hình UTXO có thể cung cấp mức độ an toàn và riêng tư cao hơn, vì mỗi UTXO đều có chủ sở hữu và giá trị riêng, giao dịch có thể được theo dõi một cách tinh vi hơn. Hơn nữa, thiết kế của mô hình UTXO cho phép xử lý giao dịch song song, vì mỗi UTXO có thể được sử dụng độc lập mà không gặp phải sự cạnh tranh về tài nguyên.
Tuy nhiên, do giới hạn kích thước khối và ngôn ngữ lập trình không đủ Turing, Bitcoin phần lớn đảm nhận vai trò "vàng kỹ thuật số", không thể chứa đựng nhiều dự án hơn.
Sau khi Bitcoin ra đời, vào năm 2012, xuất hiện coin nhuộm (Colored Coin), thông qua việc thêm siêu dữ liệu vào blockchain của Bitcoin, khiến cho một số Bitcoin có thể đại diện cho các tài sản khác; vào năm 2017, do cuộc tranh cãi giữa các khối lớn và nhỏ, đã xuất hiện hard fork, bao gồm BCH, BSV, v.v.; sau fork, BTC cũng bắt đầu tiếp tục khám phá các phương án nâng cao khả năng mở rộng, vào năm 2017 đã ra mắt nâng cấp SegWit, giới thiệu khối mở rộng và trọng số khối, mở rộng dung lượng khối; nâng cấp Taproot bắt đầu vào năm 2021, nâng cao tính riêng tư và hiệu quả của giao dịch. Những nâng cấp quan trọng này cũng đã đặt nền tảng cho sự phát triển của các giao thức mở rộng và phát hành tài sản sau này, cũng như sự bùng nổ của giao thức Ordinals và Token BRC-20 mà chúng ta quen thuộc.
Có thể thấy rằng, mặc dù Bitcoin khi ra đời được định vị là một hệ thống tiền điện tử ngang hàng, nhưng luôn có nhiều nhà phát triển không muốn Bitcoin chỉ dừng lại ở giá trị "vàng kỹ thuật số", mà còn nỗ lực nâng cao khả năng mở rộng của Bitcoin và làm nhiều điều hơn dựa trên blockchain của Bitcoin, chẳng hạn như sở hữu các ứng dụng sinh thái riêng.
2. So sánh hệ sinh thái Bitcoin và hợp đồng thông minh Ethereum
Trong quá trình phát triển của Bitcoin, vào năm 2013, Vitalik Buterin đã đề xuất một blockchain khác - Ethereum, sau đó được thành lập bởi Vitalik Buterin, Gavin Wood và Joseph Lubin cùng với những người khác. Khái niệm cốt lõi của Ethereum là cung cấp một blockchain có thể lập trình, cho phép các nhà phát triển xây dựng nhiều ứng dụng khác nhau trên đó, không chỉ giới hạn trong giao dịch tiền tệ. Tính năng có thể lập trình này đã khiến Ethereum trở thành một nền tảng hợp đồng thông minh, cho phép mọi người tạo ra và vận hành các ứng dụng dựa trên blockchain, những ứng dụng này có thể thực hiện các hợp đồng tự động mà không cần phải tin tưởng vào bên thứ ba.
Có thể thấy, một trong những đặc điểm nổi bật nhất của Ethereum là hợp đồng thông minh, các nhà phát triển có thể phát triển các loại ứng dụng trên Ethereum. Nhờ vào đặc điểm này, Ethereum cũng dần trở thành đầu tàu của toàn bộ Crypto, xuất hiện nhiều loại Layer2, ứng dụng, cũng như các loại tài sản đa dạng như ERC20, ERC721, thu hút nhiều nhà phát triển đến xây dựng và làm phong phú thêm thành phố Ethereum này.
Vậy thì, khi Ethereum đã có thể thực hiện hợp đồng thông minh và phát triển các loại Dapp, tại sao mọi người vẫn cần quay lại BTC để mở rộng và phát triển ứng dụng? Ba lý do cốt lõi có thể được tóm tắt như sau:
Sự đồng thuận của thị trường: Bitcoin là blockchain và tiền điện tử sớm nhất, có độ nhận biết và độ tin cậy cao nhất trong lòng công chúng và các nhà đầu tư. Do đó, nó có lợi thế độc nhất về mức độ chấp nhận và công nhận, hiện tại giá trị thị trường của Bitcoin đạt 800 tỷ USD, chiếm khoảng một nửa giá trị thị trường tiền điện tử toàn cầu.
Độ phân cấp của Bitcoin rất cao: Trong các blockchain chính, độ phân cấp của Bitcoin cao nhất, người sáng lập Satoshi Nakamoto đã ẩn danh, toàn bộ chuỗi được cộng đồng thúc đẩy phát triển; trong khi Ethereum vẫn có Vitalik và Quỹ Ethereum kiểm soát sự phát triển.
Nhu cầu của nhà đầu tư nhỏ lẻ đối với Fair Launch: Nhu cầu của Web3 không thể tách rời khỏi cách thức phát hành tài sản mới. Trong phát hành Token của các dự án truyền thống, cho dù là FT hay NFT, về cơ bản đều là dự án đóng vai trò phát hành, lợi nhuận của nhà đầu tư nhỏ lẻ phụ thuộc nhiều vào dự án và các quỹ đầu tư mạo hiểm đứng sau; trong khi đó, trong hệ sinh thái Bitcoin, đã xuất hiện những địa điểm Fair Launch mang tính đổi mới như铭文, mang lại cho nhà đầu tư nhỏ lẻ nhiều quyền lực hơn, do đó cũng tập trung nhiều tiền bạc và tài sản hơn trong hệ sinh thái BTC. Sự trở lại của hệ sinh thái Bitcoin lần này phần lớn không thể tách rời khỏi đặc điểm Fair Launch của 铭文.
Đây cũng là lý do tại sao mặc dù BTC yếu hơn Ethereum về TPS và thời gian tạo khối, nhưng vẫn có một lượng lớn các nhà phát triển muốn đưa hợp đồng thông minh vào để phát triển ứng dụng trong bối cảnh nó được sử dụng như một loại tiền điện tử.
Tóm lại, giống như sự trỗi dậy của BTC bắt nguồn từ sự đồng thuận về giá trị - mọi người công nhận Bitcoin như một tài sản kỹ thuật số có giá trị và phương tiện trao đổi, sự đổi mới trong thế giới Crypto cũng liên quan mật thiết đến thuộc tính tài sản. Nhiệt độ hiện tại của hệ sinh thái BTC chủ yếu được thúc đẩy bởi các loại tài sản ký hiệu như giao thức Ordinals và BRC-20. Nhiệt độ này cũng phản hồi lại toàn bộ hệ sinh thái Bitcoin, khiến nhiều người bắt đầu quay trở lại với hệ sinh thái Bitcoin.
Khác với những đợt thị trường bò trước đây, sức ảnh hưởng của các nhà đầu tư nhỏ lẻ trong vòng thị trường này ngày càng lớn. Truyền thống, các VC và các bên dự án chiếm ưu thế trong thị trường tiền điện tử, đã đầu tư và thúc đẩy sự phát triển của nhiều dự án blockchain. Tuy nhiên, với sự gia tăng hứng thú của các nhà đầu tư nhỏ lẻ đối với tài sản tiền điện tử, họ mong muốn đóng vai trò lớn hơn trong thị trường và tham gia vào sự phát triển và quyết định của các dự án. Theo một cách nào đó, các nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng đã thúc đẩy sự phát triển và thịnh vượng trở lại của hệ sinh thái Bitcoin trong đợt này.
Vì vậy, mặc dù hệ sinh thái Ethereum linh hoạt hơn trong các hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung, nhưng hệ sinh thái Bitcoin với vai trò là vàng kỹ thuật số và nguồn lưu trữ giá trị ổn định, cùng với vị thế dẫn đầu và sự đồng thuận trên thị trường, vẫn giữ vị trí quan trọng vô song trong toàn bộ lĩnh vực tiền điện tử. Do đó, mọi người tiếp tục chú ý và nỗ lực phát triển hệ sinh thái Bitcoin để khai thác tiềm năng và khả năng của nó.
Ba, phân tích tình hình phát triển dự án sinh thái Bitcoin
Trong quá trình phát triển hệ sinh thái Bitcoin, có thể thấy hiện tại Bitcoin đang gặp phải 2 vấn đề chính:
Bitcoin có khả năng mở rộng thấp, nếu muốn xây dựng ứng dụng trên đó cần có giải pháp mở rộng tốt hơn;
Ứng dụng trong hệ sinh thái Bitcoin còn ít, sự phát triển của hệ sinh thái Bitcoin cần một số ứng dụng/dự án nổi bật, thu hút nhiều nhà phát triển hơn và tạo ra nhiều đổi mới hơn.
Xung quanh hai khó khăn này, hệ sinh thái Bitcoin chủ yếu được xây dựng từ 3 khía cạnh:
Xung quanh các thỏa thuận phát hành tài sản
Giải pháp mở rộng: Mở rộng trên chuỗi và Layer2
Dự án cơ sở hạ tầng như ví, cầu nối chuỗi
Do vì sự phát triển của toàn bộ hệ sinh thái Bitcoin hiện vẫn đang ở giai đoạn đầu, các ứng dụng như defi vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu, do đó bài viết này sẽ chủ yếu phân tích tình hình phát triển của hệ sinh thái Bitcoin xung quanh bốn khía cạnh: phát hành tài sản, mở rộng trên chuỗi, Layer2 và cơ sở hạ tầng.
1、Thỏa thuận phát hành tài sản
Hệ sinh thái Bitcoin từ năm 2023 trở đi trở nên sôi động không thể tách rời khỏi sự thúc đẩy của giao thức Ordinals và BRC-20, khiến cho Bitcoin, vốn chỉ có thể được sử dụng như một nơi lưu trữ và trao đổi giá trị, còn có thể trở thành một nơi phát hành tài sản, mở rộng rất lớn các trường hợp sử dụng của Bitcoin.
Trong lĩnh vực giao thức phát hành tài sản, sau Ordinals, đã xuất hiện nhiều loại giao thức khác nhau như Atomicals, Runes, PIPE, để hỗ trợ người dùng và các dự án phát hành tài sản trên BTC.
1）Ordinals & BRC-20
Trước hết, hãy cùng xem xét giao thức Ordinals. Nói đơn giản, Ordinals là một giao thức cho phép mọi người đúc các NFT tương tự như trên Ethereum trên Bitcoin, ban đầu thu hút sự chú ý từ Bitcoin Punks, Ordinal punks đều được đúc dựa trên giao thức này; sau đó, lửa...
Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
12 thích
Phần thưởng
12
6
Đăng lại
Chia sẻ
Bình luận
0/400
MEV_Whisperer
· 08-01 19:46
Ai còn nhớ vào tháng 5 năm 2020, BTC đã giảm 20 lần xuống dưới 8000
Xem bản gốcTrả lời0
FortuneTeller42
· 08-01 09:37
Chỉ những người chạy bộ sớm mới có thể nằm thắng.
Xem bản gốcTrả lời0
BlockchainTherapist
· 07-29 20:31
Satoshi Nakamoto còn có thể trốn được bao lâu nữa?
Xem bản gốcTrả lời0
UncommonNPC
· 07-29 20:27
Satoshi Nakamoto mới là bí ẩn lớn nhất của thế giới tiền điện tử nhỉ
Xem bản gốcTrả lời0
rug_connoisseur
· 07-29 20:11
Lại là một đống bài viết cũ rích, bao bọc bên ngoài. Khi nào thì nói về điều gì mới mẻ?
Xem bản gốcTrả lời0
AltcoinAnalyst
· 07-29 20:09
Phân tích xu hướng TVL kéo dài 90 ngày, rủi ro cấu trúc rõ ràng tăng lên.
Độ sâu phân tích Bitcoin sinh thái: Từ vàng kỹ thuật số đến sự tiến hóa của nền tảng đổi mới
Phân tích độ sâu toàn cảnh hệ sinh thái Bitcoin
Một, Giới thiệu: Sự phát triển lịch sử của hệ sinh thái BTC
Sự bùng nổ của Bitcoin đã khiến người dùng tiền điện tử phát cuồng, vốn được coi là "vàng kỹ thuật số", chủ yếu được sử dụng như một phương tiện lưu trữ giá trị, nhưng nhờ vào sự xuất hiện của giao thức Ordinals và BRC-20, người ta lại một lần nữa chú ý đến tiềm năng phát triển của hệ sinh thái Bitcoin.
Là blockchain đầu tiên, Bitcoin ra đời vào năm 2008, được tạo ra bởi một thực thể ẩn danh Satoshi Nakamoto, đánh dấu sự ra đời của tiền tệ kỹ thuật số phi tập trung, thách thức hệ thống tài chính truyền thống. Bitcoin ra đời như một phản ứng đối với những thiếu sót cố hữu của hệ thống tài chính tập trung, giới thiệu khái niệm hệ thống tiền điện tử ngang hàng, không cần sự tham gia của bên trung gian, đạt được sự phi tin cậy và phi trung gian hóa. Công nghệ cơ bản của Bitcoin - blockchain, đã thay đổi hoàn toàn cách thức ghi lại, xác minh và bảo mật giao dịch. Tài liệu trắng Bitcoin được phát hành vào năm 2008, đã đặt nền tảng cho một hệ thống tài chính phi tập trung, minh bạch và không thể bị sửa đổi.
Sau khi Bitcoin ra đời, nó đã trải qua giai đoạn tăng trưởng ổn định. Người dùng sớm chủ yếu là những người yêu công nghệ và những người ủng hộ mật mã, bắt đầu khai thác và giao dịch Bitcoin. Giao dịch thực tế đầu tiên được ghi nhận xảy ra vào năm 2010, khi lập trình viên Laszlo đã mua 2 chiếc pizza với 10.000 Bitcoin ở Florida, đánh dấu một thời khắc lịch sử trong việc áp dụng tiền điện tử.
Với sự chú ý ngày càng tăng đối với Bitcoin, cơ sở hạ tầng sinh thái liên quan bắt đầu hình thành. Các sàn giao dịch, ví và bể khai thác xuất hiện nhiều để đáp ứng nhu cầu liên quan đến loại tài sản kỹ thuật số mới này. Cùng với sự phát triển của công nghệ blockchain và thị trường, hệ sinh thái mở rộng đến nhiều bên liên quan hơn, bao gồm các nhà phát triển, đội ngũ khởi nghiệp, cũng như các tổ chức tài chính và cơ quan quản lý, thúc đẩy sự đa dạng của hệ sinh thái Bitcoin.
Thị trường đã im ắng trong thời gian dài vào năm 2023, nhưng nhờ vào sự bùng nổ của giao thức Ordinals và Token BRC-20 đã mang lại một mùa hè của các ký hiệu, cũng như khiến mọi người trở lại chú ý đến Bitcoin, chuỗi công khai lâu đời nhất. Sự phát triển tương lai của hệ sinh thái Bitcoin sẽ ra sao? Liệu hệ sinh thái Bitcoin có trở thành động cơ cho đợt tăng giá tiếp theo không? Báo cáo nghiên cứu này sẽ đi sâu vào lịch sử phát triển của hệ sinh thái Bitcoin cũng như ba hướng cốt lõi nhất trong hệ sinh thái: giao thức phát hành tài sản, giải pháp mở rộng và cơ sở hạ tầng, phân tích tình trạng phát triển, lợi thế và thách thức của nó, nhằm khám phá tương lai của hệ sinh thái Bitcoin.
Hai, tại sao cần có hệ sinh thái Bitcoin
1. Đặc điểm và lịch sử phát triển của Bitcoin
Trước khi thảo luận về lý do tại sao chúng ta cần hệ sinh thái Bitcoin, hãy cùng xem xét các đặc điểm cơ bản và lịch sử phát triển của Bitcoin.
Bitcoin khác với các phương pháp kế toán tài chính truyền thống, nó có ba đặc điểm cốt lõi:
Sổ cái phân tán phi tập trung: Công nghệ blockchain là cốt lõi của mạng Bitcoin. Đây là một sổ cái phân tán phi tập trung, ghi lại tất cả các giao dịch trên mạng Bitcoin. Blockchain được cấu thành từ các khối, mỗi khối chứa giá trị băm của khối trước, hình thành cấu trúc chuỗi, đảm bảo tính minh bạch và không thể thay đổi của các giao dịch.
Ghi chép bằng chứng công việc (PoW): Mạng Bitcoin sử dụng cơ chế bằng chứng công việc để xác thực giao dịch và ghi chép. Cơ chế này yêu cầu các nút mạng xác thực giao dịch bằng cách giải các bài toán toán học và ghi chúng vào blockchain. Điều này đảm bảo tính an toàn và phi tập trung của mạng.
Khai thác và phát hành Bitcoin: Việc phát hành Bitcoin được thực hiện thông qua khai thác. Các thợ mỏ giải quyết các bài toán toán học để xác minh giao dịch và tạo ra các khối mới, như một phần thưởng, các thợ mỏ sẽ nhận được một số lượng Bitcoin nhất định.
Có thể thấy, khác với những gì chúng ta thường thấy như Paypal, Alipay và WeChat Pay, Bitcoin không giống như mô hình tài khoản này bằng cách thực hiện chuyển khoản thông qua việc tăng giảm trực tiếp trên số dư tài khoản, mà sử dụng mô hình UTXO (Unspent Transaction Output).
UTXO là một cách theo dõi quyền sở hữu và lịch sử giao dịch của Bitcoin, mỗi đầu ra chưa chi tiêu (UTXO) đại diện cho một đầu ra giao dịch trong mạng Bitcoin, những đầu ra chưa chi tiêu này chưa được sử dụng bởi các giao dịch trước đó, chúng có thể được sử dụng để xây dựng các giao dịch mới. Các đặc điểm của nó có thể được tóm tắt trong ba khía cạnh sau:
Mỗi giao dịch tạo ra một UTXO mới: Khi một giao dịch Bitcoin xảy ra, nó sẽ tiêu thụ UTXO trước đó và tạo ra UTXO mới, những UTXO mới này sẽ được sử dụng làm đầu vào cho các giao dịch trong tương lai.
Xác thực giao dịch dựa vào UTXO: Trong quá trình xác thực giao dịch, mạng Bitcoin sẽ kiểm tra xem UTXO được tham chiếu bởi các đầu vào giao dịch có tồn tại và chưa được sử dụng hay không, để đảm bảo tính hợp lệ của giao dịch.
UTXO như là đầu vào và đầu ra của giao dịch: Mỗi UTXO có một giá trị và một địa chỉ của chủ sở hữu. Khi thực hiện giao dịch mới, một số UTXO sẽ được sử dụng làm đầu vào giao dịch, trong khi một số khác sẽ được tạo ra như là đầu ra của giao dịch, có thể được sử dụng trong giao dịch tiếp theo.
Mô hình UTXO có thể cung cấp mức độ an toàn và riêng tư cao hơn, vì mỗi UTXO đều có chủ sở hữu và giá trị riêng, giao dịch có thể được theo dõi một cách tinh vi hơn. Hơn nữa, thiết kế của mô hình UTXO cho phép xử lý giao dịch song song, vì mỗi UTXO có thể được sử dụng độc lập mà không gặp phải sự cạnh tranh về tài nguyên.
Tuy nhiên, do giới hạn kích thước khối và ngôn ngữ lập trình không đủ Turing, Bitcoin phần lớn đảm nhận vai trò "vàng kỹ thuật số", không thể chứa đựng nhiều dự án hơn.
Sau khi Bitcoin ra đời, vào năm 2012, xuất hiện coin nhuộm (Colored Coin), thông qua việc thêm siêu dữ liệu vào blockchain của Bitcoin, khiến cho một số Bitcoin có thể đại diện cho các tài sản khác; vào năm 2017, do cuộc tranh cãi giữa các khối lớn và nhỏ, đã xuất hiện hard fork, bao gồm BCH, BSV, v.v.; sau fork, BTC cũng bắt đầu tiếp tục khám phá các phương án nâng cao khả năng mở rộng, vào năm 2017 đã ra mắt nâng cấp SegWit, giới thiệu khối mở rộng và trọng số khối, mở rộng dung lượng khối; nâng cấp Taproot bắt đầu vào năm 2021, nâng cao tính riêng tư và hiệu quả của giao dịch. Những nâng cấp quan trọng này cũng đã đặt nền tảng cho sự phát triển của các giao thức mở rộng và phát hành tài sản sau này, cũng như sự bùng nổ của giao thức Ordinals và Token BRC-20 mà chúng ta quen thuộc.
Có thể thấy rằng, mặc dù Bitcoin khi ra đời được định vị là một hệ thống tiền điện tử ngang hàng, nhưng luôn có nhiều nhà phát triển không muốn Bitcoin chỉ dừng lại ở giá trị "vàng kỹ thuật số", mà còn nỗ lực nâng cao khả năng mở rộng của Bitcoin và làm nhiều điều hơn dựa trên blockchain của Bitcoin, chẳng hạn như sở hữu các ứng dụng sinh thái riêng.
2. So sánh hệ sinh thái Bitcoin và hợp đồng thông minh Ethereum
Trong quá trình phát triển của Bitcoin, vào năm 2013, Vitalik Buterin đã đề xuất một blockchain khác - Ethereum, sau đó được thành lập bởi Vitalik Buterin, Gavin Wood và Joseph Lubin cùng với những người khác. Khái niệm cốt lõi của Ethereum là cung cấp một blockchain có thể lập trình, cho phép các nhà phát triển xây dựng nhiều ứng dụng khác nhau trên đó, không chỉ giới hạn trong giao dịch tiền tệ. Tính năng có thể lập trình này đã khiến Ethereum trở thành một nền tảng hợp đồng thông minh, cho phép mọi người tạo ra và vận hành các ứng dụng dựa trên blockchain, những ứng dụng này có thể thực hiện các hợp đồng tự động mà không cần phải tin tưởng vào bên thứ ba.
Có thể thấy, một trong những đặc điểm nổi bật nhất của Ethereum là hợp đồng thông minh, các nhà phát triển có thể phát triển các loại ứng dụng trên Ethereum. Nhờ vào đặc điểm này, Ethereum cũng dần trở thành đầu tàu của toàn bộ Crypto, xuất hiện nhiều loại Layer2, ứng dụng, cũng như các loại tài sản đa dạng như ERC20, ERC721, thu hút nhiều nhà phát triển đến xây dựng và làm phong phú thêm thành phố Ethereum này.
Vậy thì, khi Ethereum đã có thể thực hiện hợp đồng thông minh và phát triển các loại Dapp, tại sao mọi người vẫn cần quay lại BTC để mở rộng và phát triển ứng dụng? Ba lý do cốt lõi có thể được tóm tắt như sau:
Sự đồng thuận của thị trường: Bitcoin là blockchain và tiền điện tử sớm nhất, có độ nhận biết và độ tin cậy cao nhất trong lòng công chúng và các nhà đầu tư. Do đó, nó có lợi thế độc nhất về mức độ chấp nhận và công nhận, hiện tại giá trị thị trường của Bitcoin đạt 800 tỷ USD, chiếm khoảng một nửa giá trị thị trường tiền điện tử toàn cầu.
Độ phân cấp của Bitcoin rất cao: Trong các blockchain chính, độ phân cấp của Bitcoin cao nhất, người sáng lập Satoshi Nakamoto đã ẩn danh, toàn bộ chuỗi được cộng đồng thúc đẩy phát triển; trong khi Ethereum vẫn có Vitalik và Quỹ Ethereum kiểm soát sự phát triển.
Nhu cầu của nhà đầu tư nhỏ lẻ đối với Fair Launch: Nhu cầu của Web3 không thể tách rời khỏi cách thức phát hành tài sản mới. Trong phát hành Token của các dự án truyền thống, cho dù là FT hay NFT, về cơ bản đều là dự án đóng vai trò phát hành, lợi nhuận của nhà đầu tư nhỏ lẻ phụ thuộc nhiều vào dự án và các quỹ đầu tư mạo hiểm đứng sau; trong khi đó, trong hệ sinh thái Bitcoin, đã xuất hiện những địa điểm Fair Launch mang tính đổi mới như铭文, mang lại cho nhà đầu tư nhỏ lẻ nhiều quyền lực hơn, do đó cũng tập trung nhiều tiền bạc và tài sản hơn trong hệ sinh thái BTC. Sự trở lại của hệ sinh thái Bitcoin lần này phần lớn không thể tách rời khỏi đặc điểm Fair Launch của 铭文.
Đây cũng là lý do tại sao mặc dù BTC yếu hơn Ethereum về TPS và thời gian tạo khối, nhưng vẫn có một lượng lớn các nhà phát triển muốn đưa hợp đồng thông minh vào để phát triển ứng dụng trong bối cảnh nó được sử dụng như một loại tiền điện tử.
Tóm lại, giống như sự trỗi dậy của BTC bắt nguồn từ sự đồng thuận về giá trị - mọi người công nhận Bitcoin như một tài sản kỹ thuật số có giá trị và phương tiện trao đổi, sự đổi mới trong thế giới Crypto cũng liên quan mật thiết đến thuộc tính tài sản. Nhiệt độ hiện tại của hệ sinh thái BTC chủ yếu được thúc đẩy bởi các loại tài sản ký hiệu như giao thức Ordinals và BRC-20. Nhiệt độ này cũng phản hồi lại toàn bộ hệ sinh thái Bitcoin, khiến nhiều người bắt đầu quay trở lại với hệ sinh thái Bitcoin.
Khác với những đợt thị trường bò trước đây, sức ảnh hưởng của các nhà đầu tư nhỏ lẻ trong vòng thị trường này ngày càng lớn. Truyền thống, các VC và các bên dự án chiếm ưu thế trong thị trường tiền điện tử, đã đầu tư và thúc đẩy sự phát triển của nhiều dự án blockchain. Tuy nhiên, với sự gia tăng hứng thú của các nhà đầu tư nhỏ lẻ đối với tài sản tiền điện tử, họ mong muốn đóng vai trò lớn hơn trong thị trường và tham gia vào sự phát triển và quyết định của các dự án. Theo một cách nào đó, các nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng đã thúc đẩy sự phát triển và thịnh vượng trở lại của hệ sinh thái Bitcoin trong đợt này.
Vì vậy, mặc dù hệ sinh thái Ethereum linh hoạt hơn trong các hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung, nhưng hệ sinh thái Bitcoin với vai trò là vàng kỹ thuật số và nguồn lưu trữ giá trị ổn định, cùng với vị thế dẫn đầu và sự đồng thuận trên thị trường, vẫn giữ vị trí quan trọng vô song trong toàn bộ lĩnh vực tiền điện tử. Do đó, mọi người tiếp tục chú ý và nỗ lực phát triển hệ sinh thái Bitcoin để khai thác tiềm năng và khả năng của nó.
Ba, phân tích tình hình phát triển dự án sinh thái Bitcoin
Trong quá trình phát triển hệ sinh thái Bitcoin, có thể thấy hiện tại Bitcoin đang gặp phải 2 vấn đề chính:
Bitcoin có khả năng mở rộng thấp, nếu muốn xây dựng ứng dụng trên đó cần có giải pháp mở rộng tốt hơn;
Ứng dụng trong hệ sinh thái Bitcoin còn ít, sự phát triển của hệ sinh thái Bitcoin cần một số ứng dụng/dự án nổi bật, thu hút nhiều nhà phát triển hơn và tạo ra nhiều đổi mới hơn.
Xung quanh hai khó khăn này, hệ sinh thái Bitcoin chủ yếu được xây dựng từ 3 khía cạnh:
Xung quanh các thỏa thuận phát hành tài sản
Giải pháp mở rộng: Mở rộng trên chuỗi và Layer2
Dự án cơ sở hạ tầng như ví, cầu nối chuỗi
Do vì sự phát triển của toàn bộ hệ sinh thái Bitcoin hiện vẫn đang ở giai đoạn đầu, các ứng dụng như defi vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu, do đó bài viết này sẽ chủ yếu phân tích tình hình phát triển của hệ sinh thái Bitcoin xung quanh bốn khía cạnh: phát hành tài sản, mở rộng trên chuỗi, Layer2 và cơ sở hạ tầng.
1、Thỏa thuận phát hành tài sản
Hệ sinh thái Bitcoin từ năm 2023 trở đi trở nên sôi động không thể tách rời khỏi sự thúc đẩy của giao thức Ordinals và BRC-20, khiến cho Bitcoin, vốn chỉ có thể được sử dụng như một nơi lưu trữ và trao đổi giá trị, còn có thể trở thành một nơi phát hành tài sản, mở rộng rất lớn các trường hợp sử dụng của Bitcoin.
Trong lĩnh vực giao thức phát hành tài sản, sau Ordinals, đã xuất hiện nhiều loại giao thức khác nhau như Atomicals, Runes, PIPE, để hỗ trợ người dùng và các dự án phát hành tài sản trên BTC.
1）Ordinals & BRC-20
Trước hết, hãy cùng xem xét giao thức Ordinals. Nói đơn giản, Ordinals là một giao thức cho phép mọi người đúc các NFT tương tự như trên Ethereum trên Bitcoin, ban đầu thu hút sự chú ý từ Bitcoin Punks, Ordinal punks đều được đúc dựa trên giao thức này; sau đó, lửa...